Thứ trưởng Nguyễn Văn Hồi: "Thu nhập của người dân tăng 40% trong 10 năm"

Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) Nguyễn Văn Hồi phát biểu tại Hội thảo "Đánh giá 10 năm thực hiện chính sách an sinh xã hội giai đoạn 2012-2020". Chương trình do Bộ LĐ-TB&XH và Tổ chức lao động quốc tế (ILO) tổ chức sáng 20/4 tại Hà Nội.

Thu nhập trung bình 4.000 USD/người/năm

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Văn Hồi cho biết, năm 2012, Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI đã ban hành Nghị quyết số 15-NQ/TW một số vấn đề về chính sách xã hội giai đoạn 2012-2020, trong đó tập trung vào nhiều chính sách an sinh xã hội cho người dân, nhằm góp phần từng bước nâng cao thu nhập, bảo đảm cuộc sống an toàn, bình đẳng và hạnh phúc của nhân dân.

Sau 10 năm thực hiện Nghị quyết, công tác chăm lo chính sách an sinh xã hội đã đạt được nhiều thành tựu lớn và đáng ghi nhận như: Hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật với hàng trăm văn bản luật, pháp lệnh và văn bản quy phạm pháp luật khác được quy định về lĩnh vực người có công với cách mạng, lao động việc làm, giáo dục nghề nghiệp, y tế, bảo hiểm xã hội, bảo trợ xã hội, người lao động đi làm việc ở nước ngoài, giảm nghèo, bảo vệ trẻ em, bình đẳng giới, phòng chống bạo lực gia đình…

Hàng năm, khoảng 1,1-1,2 triệu trẻ em/năm được đảm bảo đến trường đúng độ tuổi, 95% dân số có thẻ BHYT, cung cấp nước sạch, giá viễn thông của Việt Nam thuộc nhóm rẻ nhất trong khu vực, bảo hiểm xã hội bao phủ khoảng 35% lực lượng lao động và hướng tới 45%, giảm nghèo có nhiều thành tựu và là điểm sáng trong đánh giá của Liên Hợp Quốc.

Thứ trưởng khẳng định, những thành công của chính sách đã giúp đảm bảo an sinh xã hội cho gần 100 triệu người dân, bảo đảm việc làm cho trên 54 triệu người trong độ tuổi lao động và duy trì tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị thấp từ 2-3% trong cả giai đoạn. Thu nhập của người dân tăng từ 30-40% trong 10 năm, đạt trung bình 4.000 USD/người/năm vào năm 2021.

Cũng trong 10 năm qua, tỷ lệ nghèo giảm trung bình 1-2%/năm. Tới nay chỉ còn 10% hộ nghèo và cận nghèo theo chuẩn mới. Về bảo trợ xã hội, số người hưởng trợ cấp xã hội không ngừng tăng, với khoảng 3,4 triệu người hưởng trợ cấp hàng tháng hàng tháng, giải quyết chính sách trợ cấp cho người cao tuổi trên 80 tuổi trở lên, người khuyết tật nặng và đặc biệt nặng đều được hưởng trợ cấp xã hội. Toàn bộ trẻ em dưới 3 tuổi thuộc hộ nghèo ở vùng sâu, vùng xa đều được trợ cấp xã hội theo quy định…

Đặc biệt, các phản ứng chính sách của Việt Nam trước tác động Covid-19 khá nhanh, đúng đối tượng và minh bạch. "Nghị quyết 68 và Nghị quyết 116, được triển khai trong năm 2021, đã khắc phục được những điểm chưa hợp lý của Nghị quyết 42 triển khai năm 2020", Thứ trưởng cho biết.

Theo đó, gói hỗ trợ theo Nghị quyết 68 dự kiến 29.000 tỷ đồng, tới nay đã thực hiện trên 38.000 tỷ đồng, gói hỗ trợ theo Nghị quyết 116 đạt 100%, với trên 38.000 tỷ đồng.

Lãnh đạo Bộ LĐ-TB&XH khẳng định: "Trong năm 2020 và 2021, chúng ta đã cơ bản đảm bảo được an sinh xã hội cho người dân trong bối cảnh tác động của Covid-19, không để ai thiếu ăn, thiếu mặc".

Khắc phục tính dàn trải chính sách

Bên cạnh những tiến bộ trong việc phát triển và củng cố hệ thống an sinh xã hội ở Việt Nam trong 10 năm qua, các đại biểu tại hội thảo thống nhất nhận định hệ thống cần tiếp tục cần được cải cách và củng cố hơn nữa, hướng đến mục tiêu cụ thể hóa quan điểm của Đảng và Nhà nước về an sinh xã hội cho mọi người dân.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Hồi, khó khăn lớn nhất đối với hệ thống an sinh xã hội hiện nay là các quy định pháp luật về lĩnh vực an sinh xã hội còn phân tán ở nhiều nghị định, thông tư. Điều này khiến việc phát hiện đối tượng phức tạp, độ chính xác không cao, độ bao phủ an sinh xã hội còn thấp và thiếu tính bền vững.

"Năng lực quản trị hệ thống còn thấp và sự bất bình đẳng sau đại dịch có xu hướng tăng, thu nhập của đại bộ phận người dân giảm, đầu tư của xã hội về an sinh xã hội còn chưa tương xứng", Thứ trưởng đánh giá.

Trong khi đó, công tác triển khai chính sách an sinh xã hội còn đang chịu nhiều tác động của dịch bệnh Covid-19, biến động trên thế giới, các tác động từ biến đổi khí hậu, già hóa dân số.

Về định hướng thời gian tới, Thứ trưởng Nguyễn Văn Hồi lưu ý việc chú trọng hướng tới an sinh xã hội toàn dân theo tinh thần của Điều 34 Hiến pháp năm 2013 và phát triển an sinh xã hội đi liền với phát triển kinh tế.

"Chính sách an sinh xã hội cần lấy người dân, người lao động là trung tâm, dựa trên quyền của người dân, người lao động và quyền của trẻ em, phát huy tính tự chủ của người dân. Cần thực hiện đồng bộ, ưu tiên chính sách đối với người có công với cách mạng, người nghèo, người yếu thế với sự ứng phó linh hoạt…", Thứ trưởng nói.

Đối với lĩnh vực lao động việc làm, lãnh đạo Bộ lưu ý cần nghiên cứu và hoàn thiện các tiêu chuẩn về kỹ năng nghề cho tất cả các ngành nghề trong xã hội. Đồng thời xây dựng quan hệ lao động hài hòa bền vững, bảo đảm việc làm cho nhóm yếu thế, vùng sâu vùng xa. Tăng cường kết nối cung cầu lao động trên cơ sở công nghệ thông tin đảm bảo thông suốt giữa các vùng miền. Bên cạnh đó cần đảm bảo chính sách chính sách bảo hiểm y tế toàn dân và bảo hiểm xã hội bao phủ toàn bộ lực lượng lao động, bền vững với nhiều giải pháp đồng bộ.

Cần đảm bảo nguyên tắc chia sẻ chung

Chia sẻ tại Hội thảo, ông André Gama, Giám đốc Chương trình An sinh xã hội của ILO tại Việt Nam, cho rằng cải cách trong quá trình 10 năm qua phù hợp với thực tế của bối cảnh kinh tế xã hội của Việt Nam và dựa trên thành công của những tiến bộ đã đạt được trong thập kỷ qua.

Tuy nhiên, ông André Gama lưu ý, những cải cách như vậy cần được thiết kế và thực hiện dựa trên một loạt các nguyên tắc được chia sẻ bởi tất cả các cơ quan của Liên hợp quốc như: Phối hợp và liên kết nhiều hơn giữa các chính sách và can thiệp khác nhau; hệ thống an sinh xã hội nhạy cảm hơn về giới và phản ứng với sốc; thiết kế các chính sách và can thiệp dựa trên cách tiếp cận vòng đời; đảm bảo an sinh xã hội không bỏ lại ai phía sau; thúc đẩy sự tham gia của nhiều bên liên quan trong quá trình hoạch định chính sách an sinh xã hội…